हारुगेरी अधिवेशनाच्या निमित्ताने – जैन परंपरेचा तेजस्वी वारसा !

| सांगली समाचार वृत्त |

सांगली - शुक्रवार दि. १८ जुलै २०२५

कर्नाटक ही भूमी केवळ दक्षिण भारतातीलच नव्हे तर अखिल भारतातील जैन परंपरेचा एक तेजस्वी स्तंभ मानली जाते. गोमटेश्वराच्या पदस्पर्शाने पावन झालेली ही भूमी ताडपत्रीवरील आगम ग्रंथांचं रक्षण करणारी, त्याला ताम्रपटातून आधुनिकतेचा स्पर्श देणारी आहे. आचार्य श्री शांतीसागर महाराजांपासून ते विद्यानंद, सुबलसागर आणि विद्यासागर आचार्यांपर्यंत अनेक महान तपस्वी संतांची ही जन्मभूमी आहे. वीराचार्य बाबासाहेब कुचनुरे यांचंही कार्य याच मातीत रुजलेलं आहे.

कर्नाटकातीलच स्तवनिधी येथे ३ एप्रिल १८९९ रोजी दक्षिण भारत जैन सभेची स्थापना झाली आणि तेव्हापासून या भूमीने या चळवळीला बळकटी देणाऱ्या असंख्य नेते, कार्यकर्ते, विचारवंत घडवले. गेल्या १२६ वर्षांतील ५० पेक्षा अधिक अधिवेशने कर्नाटकातील विविध गावांमध्ये भरली आहेत – स्तवनिधी, बेळगावी, हुबळी, शिरगुप्पी, जमखंडी, अक्कोळ, तेरदाळ... आणि आता त्या गौरवशाली परंपरेत हारुगेरी शहराचाही समावेश होत आहे.

हारुगेरी – जैन तत्त्वांचा आधुनिक अविष्कार

२० व २१ जुलै २०२५ रोजी, मा. भालचंद्र पाटील यांच्या अध्यक्षतेखाली आणि स्वागताध्यक्ष उत्तम पाटील यांच्या नेतृत्वाखाली, हारुगेरी येथे दक्षिण भारत जैन सभेचे १०३ वे अधिवेशन भरत आहे. हे केवळ एक अधिवेशन नसून, जैन मूल्यांची नवी उंची गाठण्याची संधी आहे.

हारुगेरी हे जैन परंपरेशी घट्ट नातं असलेलं शहर आहे. येथील जैन मंदिरे केवळ श्रद्धेची केंद्रे नसून अध्यात्मिक चिंतनाची, एकात्मतेची आणि संस्कृतीच्या संवर्धनाची जागा आहेत. या मंदिरांची वास्तुशैली, विधी आणि वातावरण अहिंसा, सत्य आणि वैराग्य या मूल्यमंत्रांची आठवण करून देतात.

येथील जैन बेकऱ्या हा एक आगळा अनुभव देतात – जैन आचारसंहितेनुसार तयार केलेले खाद्यपदार्थ हे केवळ चवीनं नव्हे तर नैतिकतेच्या दृष्टिकोनातूनही आदर्श मानले जातात.

सामाजिक सेवेत पुढे असलेला जैन समाज

वधू-वर सूचक मंडळांपासून ते शाश्वत शेतीला प्रोत्साहन देणाऱ्या ड्रीप सिंचन यंत्रणांपर्यंत हारुगेरीतील जैन समाजाची सक्रिय भूमिका उल्लेखनीय आहे. शेतकरी, व्यावसायिक, कारागीर, शिक्षक, वैद्यकीय व्यावसायिक – सर्वच क्षेत्रात जैन समाज आपल्या कार्यकुशलतेची छाप पाडतो आहे.

हारुगेरी – कृषी, शिक्षण व संस्कृतीचा संगम

बेळगाव जिल्ह्यातील हारुगेरी हे कृषिप्रधान आणि प्रगतशील शहर आहे. कृष्णा नदीच्या सान्निध्यात वसलेलं हे शहर हिडकल (राजा लखमागौडा) धरणाच्या सिंचनामुळे कृषी विकासात आघाडीवर आहे. ऊस, मका, हळद, गहू, द्राक्षे ही येथील प्रमुख पिके असून, याला जोडून अन्न प्रक्रिया, साखर कारखाने आणि एपीएमसी बाजार यांचं जाळं विस्तारलं आहे.

हारुगेरीमध्ये विविध नामवंत शाळा, महाविद्यालये आणि आयटीआय संस्था आहेत. HVEH, SVES, विवेकानंद शाळा, SPM इंग्रजी माध्यम शाळा, भगवान आयटीआय आणि सिद्धिविनायक आयुर्वेदिक महाविद्यालय अशा अनेक संस्था शैक्षणिक समृद्धीची साक्ष देतात. त्यामुळेच हे शहर आज शैक्षणिक हब म्हणूनही उभं राहतं आहे.

हारुगेरी नगरपालिका कर्नाटकातील सर्वात मोठी असून, ७० पेक्षा अधिक सदस्यांची उपस्थिती असलेली ही यंत्रणा शहराच्या विकासासाठी कटिबद्ध आहे. येथे कुटुंबसंख्या सुमारे ५,७०० असून, एकूण लोकसंख्या सुमारे ३० हजार आहे. कन्नड ही येथील प्रमुख भाषा आहे.

धार्मिक पर्यटन आणि सांस्कृतिक समृद्धी

चन्नवृषभेंद्र मठ (लीलामठ) हे येथील ग्रामदैवत असून, श्रद्धेचा केंद्रबिंदू आहे. दरवर्षी ऑक्टोबरमध्ये येथे मोठी यात्रा भरते. हारुगेरी परिसरात विविध हस्तकला वस्तू विक्री करणारी दुकानेही आढळतात, जे येथील सांस्कृतिक वैविध्य अधोरेखित करतात.

एकत्र येऊ या, एकत्र उन्नती करूया

दक्षिण भारत जैन सभेच्या १०३ व्या अधिवेशनाचे आयोजन अशा एका सुसंस्कृत, समृद्ध आणि धर्मनिष्ठ नगरीत होत आहे याचा अभिमान वाटतो. हारुगेरीच्या मातीतील आत्मीयता, श्रद्धा आणि एकजुटीचा अनुभव हे अधिवेशन अविस्मरणीय ठरणार, यात शंका नाही.

जैन धर्माच्या शांतता, संयम आणि सेवा यांच्या आदर्श मूल्यांना समर्पित असलेल्या या ऐतिहासिक पर्वाला मनःपूर्वक शुभेच्छा! 🙏

✍️ प्रा. एन. डी. बिरनाळे

महामंत्री, दक्षिण भारत जैन सभा (सांगली)