| सांगली समाचार वृत्त |
मुंबई - दि.२० एप्रिल २०२४
एका प्रिंटिंग प्रेसमधील मुलाचा फोटो कसा काय अमेरिकन डॉलर्सवर छापला गेला असेल ? याबद्दल तुम्हाला प्रश्न पडला असेल आणि त्याबद्दल जाणून घेण्याची नक्कीच इच्छा झाली असेल, चला या नोटेवरील बेंजामिन फ्रँकलिनच्या आयुष्याची कहाणी जाणून घेऊ.
वयाच्या 10 व्या वर्षी शाळा सोडली
आपण त्या व्यक्तीला महान शास्त्रज्ञ बेंजामिन फ्रँकलिन म्हणून ओळखतो, ज्याचा फोटो 100 डॉलरच्या नोटेवर छापलेला आहे.
बेंजामिन फ्रँकलिनचा जन्म 1706 मध्ये अमेरिकेतील मॅसॅच्युसेट्स राज्यातील बोस्टन शहरात झाला. त्याचे वडील मेणबत्त्या बनवायचे. तो त्याच्या वडिलांच्या 17 मुलांमध्ये 15 वा होता आणि वयाच्या 10 व्या वर्षी त्याने शाळा सोडली. त्यांनी मोठ्या भावासोबत प्रिंटिंग प्रेसमध्ये काम करायला सुरुवात केली आणि स्वतः पुस्तकांचा अभ्यास करून शिक्षण घेतले.
ज्यांनी अमेरिकेची राज्यघटना बनवली त्यात बेंजामिन फ्रँकलिनचाही समावेश आहे. अमेरिकेत फ्रँकलिन हा एक उत्तम संगीतकार आणि सुप्रसिद्ध बुद्धिबळपटू म्हणूनही प्रसिद्ध होता. त्याला अमेरिकन चेस हॉल ऑफ फेममध्ये देखील समाविष्ट केले गेले.
जेव्हा त्यांनी अमेरिकेच्या स्वातंत्र्याच्या लढ्यात भाग घेतला तेव्हा अमेरिकेची राज्यघटना बनवणाऱ्या लोकांमध्ये जॉर्ज वॉशिंग्टननंतर त्यांचा दुसरा क्रमांक होता. लोकसंख्येच्या अभ्यासावरही त्यांनी बरेच काम केले. 17 एप्रिल 1790 रोजी फिलाडेल्फिया येथे त्यांचे निधन झाले.
असा लावला लाइटनिंग कंडक्टरचा शोध
अठराव्या शतकात एके दिवशी मुसळधार पावसात एक माणूस पतंग उडवत होता. त्या रेशमी पतंगात धाग्याच्या टोकाला एक लोखंडी चावीही बांधलेली होती. तेवढ्यात जोरदार वीज पडली आणि चावीतून ठिणग्या बाहेर पडू लागल्या. पतंग उडवणारा माणूस विचार करत होता की विजेचा धक्का आपला जीव घेऊ शकतो. तरीही तो पावसात पतंग उडवत होता, कारण त्याला मानवतेसाठी शोध लावायचा होता.
17 जानेवारी 1706 रोजी अमेरिकेत जन्मलेल्या बेंजामिन फ्रँकलिनने अनेक शोध लावले परंतु मानवतेच्या सेवेसाठी त्यांनी त्यांचे पेटंट कधीच घेतले नाही. पतंग उडवण्याच्या त्यांच्या प्रयोगातून त्यांनी अशी माहिती दिली ज्यातून आज आपल्याला विद्युत प्रवाह आणि ते टाळण्यासाठी घ्यावयाची काळजी याबद्दल माहिती मिळाली. याद्वारे फ्रँकलिनने उंच इमारतींना विजेपासून वाचवण्यासाठी लाइटनिंग कंडक्टरचा शोध लावला.
1720 च्या दशकात, जर्मन डिझाइन केलेले पाच-प्लेट स्टोव्ह अन्न शिजवण्यासाठी वापरात होते, जे आकाराने खूप मोठे होते. बेंजामिनने त्यात बदल करून फ्रँकलिन स्टोव्ह किंवा लोखंडी भट्टीसारखा स्टोव्ह तयार केला. त्यामुळे महिलांना अन्न शिजविणे सोपे झाले. परंतू कालांतराने या स्टोव्हच्या डिझाइनमध्ये आणखी बदल केले गेले.
याशिवाय बेंजामिन फ्रँकलिनने दिलेल्या रेफ्रिजरेशनच्या तत्त्वावर रेफ्रिजरेटर आणि एसीचा शोध लावला. बायफोकल चष्मा हेही त्यांचे योगदान आहे. त्यांनी कधीही त्यांच्या शोधांचे पेटंट घेतले नाही, जेणेकरून लोक त्यांचा विनामूल्य लाभ घेऊ शकतील.
